Portal - Informator Obywatelski Osób Niewidomych

Tarcza antykryzysowa – rozwiązania dla osób niepełnosprawnych
Sebastian Zaręba – adwokat

31 marca br. prezydent Andrzej Duda podpisał pakiet ustaw wchodzących w skład tzw. tarczy antykryzysowej. Znalazły się w niej także rozwiązania mające na celu wsparcie osób niepełnosprawnych. To m.in. dodatkowy zasiłek opiekuńczy dla rodziców, zwiększone kwoty dofinansowań do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników czy zmieniony tryb przedłużania orzeczeń.

Nowe zasady przedłużania orzeczeń o niepełnosprawności i stopniu niepełnosprawności

Orzeczenie o niepełnosprawności albo orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, wydane na czas określony, którego ważność:

•upłynęła w terminie do 90 dni przed dniem wejścia w życie niniejszejustawy, pod warunkiem złożenia w trakcie ważności posiadanego orzeczenia na czas określony kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia, zachowuje ważność, nie dłużej jednak niż do upływu 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia);

•upływa po dniu wejścia w życie niniejszej ustawy, pod warunkiem złożenia w trakcie ważności posiadanego orzeczenia na czas określony kolejnego wniosku o wydanie orzeczenia, zachowuje ważność nie dłużej jednak niż do upływu 60 dnia od dnia odwołania stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii (jednak nie dłużej niż do dnia wydania nowego orzeczenia).

Mogą być one wydawane bez bezpośredniego badania stanu zdrowia osoby, gdy przewodniczący składu orzekającego uzna, że dokumentacja dołączona do wniosku jest wystarczająca do wydania orzeczenia.

Jeżeli decyzja przyznająca świadczenie z pomocy społecznej została wydana w związku z niepełnosprawnością potwierdzoną orzeczeniem i okres, na który została przyznana pomoc, jest uzależniony od terminu ważności orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, to okres wskazany w decyzji ulega przedłużeniu do czasu ważności orzeczenia.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

W przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko, albo niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna z powodu COVID-19 ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat lub dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat, lub dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności lub orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego – przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni. Do okresu kolejnych 14 dni nie jest wliczany dotychczas wykorzystany okres dodatkowego zasiłku opiekuńczego.

W przypadku zamknięcia szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19, do których uczęszcza dorosła osoba niepełnosprawna, ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dorosłą osobą niepełnosprawną przysługuje dodatkowy zasiłek opiekuńczy przez okres nie dłuższy niż 14 dni.

Rada Ministrów w formie rozporządzenia może wydłużyć okres pobierania dodatkowego zasiłku opiekuńczego, biorąc pod uwagę okres, na jaki zostały zamknięte żłobki, kluby dziecięce, przedszkola, szkoły, placówki pobytu dziennego oraz inne placówki, lub okres niemożności sprawowania opieki przez nianie lub opiekunów dziennych.

Wsparcie dla zakładów aktywności zawodowej i warsztatów terapii zajęciowej

Zakłady aktywności zawodowej mogą ubiegać się o rekompensatę wynagrodzenia wypłacanego niepełnosprawnym pracownikom. Wniosek o rekompensatę należy złożyć nie później niż w terminie 30 dni od dnia
wypłaty wynagrodzeń pracownikom za okres przestoju w działalności ZAZ-u lub zmniejszenia przychodu z tej działalności w danym miesiącu w związku z przeciwdziałaniem COVID-19. Świadczenie będzie wypłacane ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w terminie 14 dni od dnia złożenia kompletnego wniosku o rekompensatę.

Dofinansowanie ze środków PFRON kosztów uczestnictwa w warsztacie terapii zajęciowej i funkcjonowania zakładów aktywności zawodowej nie ulega obniżeniu w związku z zawieszeniem lub przestojem w ich działalności.

Dopłaty do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników

Tarcza antykryzysowa zakłada zwiększenie dofinansowań do wynagrodzeń niepełnosprawnych pracowników do 1950 zł (wcześniej było to 1800 zł) w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz do 1200 zł
(do tej pory 1125 zł) w przypadku osób ze stopniem umiarkowanym. Przedsiębiorcy, którzy zatrudniają osoby: niewidome, z orzeczoną chorobą psychiczną, upośledzeniem umysłowym, całościowym zaburzeniem rozwojowym lub epilepsją, otrzymają dodatkowe dofinansowanie: 1200 zł (wzrosło o 600 zł) w przypadku osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności oraz 900 zł (wzrosło o 300 zł) w przypadku osób z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności.

Ustawa przewiduje także częściowe finansowanie z zakładowego funduszu rehabilitacji zagrożonych likwidacją miejsc pracy osób niepełnosprawnych oraz bytową pomoc osobom z niepełnosprawnościami.

Nowy program PFRON

Zgodnie z ustawą prezes Zarządu PFRON może dokonać przesunięć w planie finansowym Funduszu. Dzięki temu wzrośnie budżet nowego programu pomocy skierowanego do osób niepełnosprawnych, realizowanego we współpracy z samorządami. Środki będą przeznaczone na dofinansowanie kosztów domowej opieki nad osobami niepełnosprawnymi, które z powodu epidemii nie mogą korzystać ze zorganizowanych zajęć. Wnioski można składać od kwietnia w jednostkach organizacyjnych powiatu. Pieniądze otrzymają też samorządy powiatowe, które w okresie walki z pandemią zorganizują dodatkowe wsparcie dla osób niepełnosprawnych.

Dla pracodawców istotne jest, że nie będzie naliczana opłata prolongacyjna i opłata dodatkowa w przypadku rozłożenia na raty lub odroczenia terminu płatności należności Funduszu. W przypadku zawartych już umów uchybienie terminów nie spowoduje automatycznego rozwiązania planu ratalnego.

Organizacje pozarządowe, w przypadku trudności w realizacji umów, część zaplanowanych projektów przypadających w trakcie epidemii, będą mogły zrealizować później. Niewykonanie planu działań lub nieosiągnięcie rezultatów założonych w umowie nie będzie skutkowało zwrotem dotacji.

Nowe rozwiązania w tarczy antykryzysowej

9 kwietnia Sejm uchwalił nowelizację tarczy antykryzysowej. W nowych przepisach znalazły się też rozwiązania istotne dla osób niepełnosprawnych.

W ustawie określono, że osoby starsze oraz niepełnosprawne mogą liczyć na dostęp do urządzeń oraz usług, które umożliwią im wykonywanie codziennych aktywności, np. zdalne korzystanie z usług ochrony zdrowia. Pomoc obejmie także placówki medyczne. Otrzymają one dostęp do szybkiego internetu, a także sprzęt, który umożliwi im prowadzenie zdalnej diagnostyki medycznej. Dokumenty do Narodowego Funduszu Zdrowia przekazywane będą drogą elektroniczną.

Nowe rozwiązania dotyczą również przedsiębiorstw. Więcej firm, także te zatrudniające od 10 do 49 ubezpieczonych, będzie mogło skorzystać z 3-miesięcznych „wakacji składkowych” czyli zwolnienia z obowiązku płacenia składek ZUS. Firmy te – w zamian za utrzymanie zatrudnienia – będą miały pokrywane obowiązkowe składki ZUS w wysokości 50 proc. łącznej kwoty nieopłaconych należności dotyczących składek wykazanych w deklaracji rozliczeniowej złożonej za dany miesiąc. Spółdzielnie socjalne będą natomiast zwolnione ze składek wszystkich płatników, bez względu na liczbę pracowników.

Projekt ustawy przewiduje, że organizacje pozarządowe i podmioty działające na podstawie ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie będą uprawnione do świadczeń na rzecz ochrony miejsc pracy.

Projekt Tarczy 3.0
28 kwietnia wpłynął do Sejmu projekt tarczy antykryzysowej v. 3.0. Zawiera on m.in. przepisy dotyczące dodatkowego zasiłku opiekuńczego oraz rozstrzygania przez sądy odwołań od orzeczeń wojewódzkich zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy również w przypadku otwarcia żłobków i przedszkoli
W wyniku przyjęcia nowych przepisów zasiłek zostanie po raz kolejny zostanie przedłużony, tym razem do 24 maja.
Z zasiłku, tak jak dotychczas, mogą skorzystać równieżopiekunowie dzieci z niepełnosprawnością. Do zasiłku miałby prawo ubezpieczony zwolniony od wykonywania pracy i funkcjonariusz zwolniony od pełnienia służby, którzy muszą sprawować opiekę z powodu COVID- 19 w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola, szkoły lub innej placówki, do których uczęszcza dziecko albo w przypadku niemożności sprawowania opieki przez nianię lub dziennego opiekuna. Chodzi tu o konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem:
• legitymującym się orzeczeniem o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności do ukończenia 18 lat
• albo dzieckiem z orzeczeniem o niepełnosprawności
• albo dzieckiem z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego.
Dodatkowy zasiłek opiekuńczy przysługiwałby także w przypadku zamknięcia: szkoły, ośrodka rewalidacyjno-wychowawczego, ośrodka wsparcia, warsztatu terapii zajęciowej lub innej placówki pobytu dziennego o podobnym charakterze z powodu COVID-19. W tym przypadku chodzi o uczęszczające do tych placówek dorosłe osoby z niepełnosprawnością, nad którymi konieczne jest sprawowanie opieki. Ich ubezpieczeni opiekunowie mogliby otrzymać zasiłek opiekuńczy maksymalnie przez 14 dni z możliwością przedłużenia.
Nie może on być łączony z okresem pobierania innych zasiłków związanych ze sprawowaniem opieki nad innym członkiem rodziny.
Co istotne –w ustawie wprowadzono także nowość – nawet gdyby placówka została otwarta, a pracujący opiekun podjąłby decyzję o pozostaniu w domu dziecka z orzeczeniem lub dorosłej osoby niepełnosprawnej,lub gdy placówka pomimo otwarcia nie mogłaby zapewnić opieki ze względu na ograniczenia spowodowane COVID-19 (np. ograniczenie liczebności grupy) i opiekun nadal sprawowałby opiekę, także otrzymałby dodatkowy zasiłek opiekuńczy.

Identyczne zasady stosuje się w przypadku rolników opiekujących się dzieckiem lub dorosłą osobą z orzeczeniem.
Postępowania odwoławcze od orzeczeń uznane za pilne
W projekcie zaproponowano, aby sądy zaliczały do pilnych postępowania odwoławcze od orzeczeń wojewódzkich zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności.
To „(…) umożliwi uzyskanie przez osoby niepełnosprawne ostatecznego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności i orzeczenia o niepełnosprawności i uzyskanie statusu osoby niepełnosprawnej, co warunkuje prawo do korzystania z wielu ulg i uprawnień przyznanych na podstawie odrębnych przepisów” – wskazano w Ocenie Skutków Regulacji projektu ustawy.
Decyzja o świadczeniu na podstawie nieprawomocnego orzeczenia
Zgodnie z projektem ustawy możliwe będzie wydanie decyzji w sprawie świadczenia na podstawie nieprawomocnego orzeczenia lekarza orzecznika ZUS, aby na wniosek osoby uprawnionej, ZUS mógł wydać decyzję w sprawie świadczenia uzależnionego od niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji.
Źródło: Ustawa z dnia 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw / Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych / Kancelaria Prezesa Rady Ministrów

Rządowy projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w zakresie działań osłonowych w związku z rozprzestrzenianiem się wirusa SARS-CoV-2.

_________________